Kỹ thuật chuyền bóng cao tay là kỹ thuật quan trọng bậc nhất trong bóng chuyền, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tấn công của cả đội. Người thực hiện kỹ thuật chuyền bóng cao tay thường là chuyền hai, có vai trò như “nhạc trưởng” dẫn dắt lối chơi, phân phối bóng hợp lý cho đồng đội tấn công. Chuyền bóng cao tay chính xác, nhanh và mạnh sẽ tạo nên những pha tấn công đẹp mắt, uy lực, gây khó khăn cho đối phương và mang về chiến thắng cho đội nhà.
Bài viết này sẽ là cẩm nang chi tiết, giúp bạn “bóc tách” kỹ thuật chuyền bóng từ A đến Z, từ những bước cơ bản nhất cho người mới làm quen với bóng chuyền đến những bí quyết nâng cao dành cho vận động viên chuyên nghiệp.
Kỹ thuật Chuyền Bóng Cao Tay
1. Tư thế chuẩn bị – Bệ phóng vững chắc
Tư thế chuẩn bị chính là nền tảng cho một cú chuyền bóng hoàn hảo.
1.1. Vị trí đứng
- Đứng ở tư thế chân trước chân sau, hai chân rộng bằng vai, mũi chân hướng về phía lưới. Tư thế này giúp bạn dễ dàng di chuyển, nhanh chóng tiếp cận bóng và tạo đà cho cú chuyền.
- Trọng tâm dồn đều hai chân, gối hơi khuỵu để tạo sự linh hoạt, sẵn sàng bật nhảy và chuyển động theo hướng bóng.
- Thân trên hơi ngả về phía trước, mắt hướng về phía bóng, quan sát kỹ quỹ đạo và tốc độ bóng để phán đoán điểm rơi chính xác.
1.2. Tư thế tay
- Hai tay khép sát nhau, khuỷu tay hơi gập, bàn tay tạo thành hình kim tự tháp úp ngược trước trán. Hình dạng này giúp tạo ra một bề mặt tiếp xúc rộng với bóng, tăng khả năng kiểm soát bóng.
- Ngón cái và ngón trỏ tạo thành hình chữ V, khuỷu tay rộng bằng vai. Khoảng cách này giúp bạn dễ dàng điều chỉnh hướng bóng và tạo lực đẩy mạnh mẽ.
- Các ngón tay còn lại xòe rộng tự nhiên, hơi cong, tạo thành “túi” đón bóng.
2. Chạm bóng – “Chìa khóa vàng” cho cú chuyền chuẩn xác
Chạm bóng là giai đoạn quan trọng nhất, quyết định đến độ chính xác, lực bóng và hướng bóng đi.
2.1. Thời điểm chạm bóng
- Chạm bóng khi bóng ở vị trí cao ngang trán hoặc trên đỉnh đầu một chút, cách mặt khoảng 15-20cm. Đây là thời điểm lý tưởng để tạo lực đẩy mạnh mẽ và kiểm soát bóng tốt nhất.
- Nếu chạm bóng quá sớm, bạn sẽ khó kiểm soát hướng bóng và lực bóng sẽ yếu.
- Nếu chạm bóng quá muộn, bóng sẽ chạm vào lòng bàn tay, gây lỗi “chuyền hai tay” và bóng sẽ đi không chính xác.
2.2. Vị trí chạm bóng
- Chạm bóng bằng các đốt ngón tay, từ ngón cái đến ngón áp út. Tuyệt đối không chạm bóng bằng lòng bàn tay. Các đốt ngón tay có tác dụng như một “lò xo”, tạo lực đẩy đàn hồi, giúp bóng đi nhanh và chính xác.
2.3. Hình dạng tay khi chạm bóng
- Giữ nguyên hình kim tự tháp úp ngược khi chạm bóng, tạo thành một mặt tiếp xúc rộng và đều với bóng.
- Hai ngón cái hướng vào nhau, đỡ phía dưới bóng.
- Hai ngón trỏ đỡ phía sau bóng, hơi chếch xuống dưới.
- Các ngón còn lại bao quanh bóng, tạo thành “túi” để kiểm soát bóng.
2.4. Lực đẩy bóng
- Sử dụng lực đẩy của hai tay, chủ yếu là ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa để đưa bóng lên cao.
- Kết hợp nhịp nhàng lực đẩy của chân, hông, lưng và tay để tạo ra lực đẩy mạnh mẽ, giúp bóng đi xa và nhanh.
3. Đẩy bóng và kết thúc – Hoàn thiện động tác
3.1. Đẩy bóng
Đẩy bóng
- Khi bóng tiếp xúc tay, dùng lực đẩy bóng lên cao theo hướng mong muốn. Duỗi thẳng tay và chân để tạo lực đẩy mạnh hơn.
- Cổ tay hơi ngửa ra sau, tạo góc đẩy khoảng 60-65 độ so với mặt phẳng ngang.
- Điều chỉnh góc độ và lực đẩy để chuyền bóng đến đúng vị trí của đồng đội.
3.2. Kết thúc động tác
- Sau khi bóng rời tay, hai tay đưa theo hướng bóng, giữ thẳng.
- Thân người đổ về phía trước, trọng tâm dồn lên chân trước.
- Duy trì sự cân bằng và nhanh chóng trở về tư thế chuẩn bị cho động tác tiếp theo.
4. Các lỗi thường gặp và cách khắc phục
4.1. Sai vị trí đứng
- Biểu hiện: Mất thăng bằng, khó di chuyển, khó kiểm soát bóng.
- Nguyên nhân: Hai chân không rộng bằng vai, đứng lệch so với hướng bóng bay đến.
- Cách khắc phục: Luôn đứng đối diện với hướng bóng bay đến, chân trước chân sau, mũi chân hướng về phía lưới.
4.2. Sai chạm bóng
- Biểu hiện: Bóng đi lệch hướng, không chính xác.
- Nguyên nhân: Chạm bóng bằng lòng bàn tay thay vì các đầu ngón tay.
- Cách khắc phục: Luyện tập chạm bóng bằng các đốt ngón tay, tạo mặt tiếp xúc rộng.
4.3. Sai hình dạng tay
- Biểu hiện: Bóng đi thiếu lực, không chính xác.
- Nguyên nhân: Không tạo được hình kim tự tháp úp ngược.
- Cách khắc phục: Chú ý giữ khuỷu tay rộng bằng vai, các ngón tay xòe rộng.
4.4. Chuyền bóng quá sớm hoặc quá muộn
- Biểu hiện: Mất lực, thiếu chính xác, bóng dễ bị đối phương chặn.
- Nguyên nhân: Chưa cảm nhận được thời điểm chạm bóng hợp lý.
- Cách khắc phục: Luyện tập phán đoán điểm rơi và cảm nhận thời điểm chạm bóng.
4.5. Sử dụng lực không đúng
- Biểu hiện: Bóng đi yếu, lệch hướng, khó kiểm soát.
- Nguyên nhân: Chỉ dùng lực tay hoặc không kết hợp nhịp nhàng các bộ phận cơ thể.
- Cách khắc phục: Luyện tập phối hợp lực đẩy từ chân, hông, lưng và tay.
5. Bí quyết luyện tập
Bí quyết luyện tập
- Luyện tập thường xuyên: Dành thời gian luyện tập đều đặn để nâng cao cảm giác bóng, phản xạ và độ chính xác.
- Luyện tập với bóng: Tự tung bóng, bắt bóng, nhồi bóng để làm quen với bóng.
- Luyện tập với tường: Chuyền bóng vào tường để rèn luyện độ chính xác, lực chuyền và kiểm soát hướng bóng.
- Luyện tập với đồng đội: Phối hợp chuyền bóng với đồng đội để nâng cao khả năng đọc trận đấu, phối hợp chiến thuật và cảm nhận thời điểm chuyền bóng hợp lý.
- Xem video hướng dẫn: Học hỏi kỹ thuật từ các vận động viên chuyên nghiệp, quan sát cách họ di chuyển, chạm bóng, sử dụng lực và phối hợp với đồng đội.
6. Vai trò của chuyền hai trong trận đấu
Chuyền hai được ví như “nhạc trưởng” trên sân, có vai trò quan trọng trong việc điều tiết lối chơi, tổ chức tấn công và mang về chiến thắng cho đội.
- Phân phối bóng: Chuyền hai quan sát, phán đoán và phân phối bóng cho đồng đội ở vị trí thuận lợi nhất để tấn công.
- Điều tiết nhịp độ trận đấu: Chuyền bóng nhanh hay chậm, cao hay thấp đều ảnh hưởng đến chiến thuật tấn công của đội.
- Tạo ra bất ngờ: Chuyền hai có thể chuyền bóng độc đáo, chuyền bóng lừa, gây khó khăn cho đối phương, tạo cơ hội cho đồng đội ghi điểm.
7. So sánh kỹ thuật chuyền bóng cao tay và thấp tay
| Đặc điểm | Chuyền bóng cao tay | Chuyền bóng thấp tay |
| Tốc độ bóng | Nhanh | Chậm |
| Độ chính xác | Cao | Thấp hơn |
| Lực bóng | Mạnh | Yếu hơn |
| Khả năng điều khiển | Linh hoạt | Hạn chế |
| Tình huống sử dụng | Tấn công, phản công nhanh | Bóng thấp, gần lưới, phòng thủ |
| Độ khó | Khó | Dễ hơn |
Kỹ thuật chuyền bóng cao tay là yếu tố quan trọng để thành công trong bóng chuyền. Nắm vững kỹ thuật này, bạn sẽ nâng cao khả năng tấn công, phối hợp đồng đội và làm chủ trận đấu. Sân bóng chuyền xanh Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích về kỹ thuật chuyền bóng cao tay. Chúc bạn luyện tập thành công!
